آيا زير ساخت ها براي حضور تمام برقي ها آماده است ؟
نوشته ؛ كامران طالبي فرد ، دكتراي بازاريابي ، مشاور صنعت خودرو
در ماه گذشته سامانه اختصاصي ثبت نام خودروهاي تمام برقي شروع به كار كرد و در اولين دور از ثبت نام خودروهاي وارداتي تمام برقي حدود يكصد و بيست هزار نفر براي خريد خودروهاي تمام برقي تقاضا دادند و اقدام به بلوكه كردن مبلغ يكصد ميليون تومان كردند البته بعدا مشخص شد حداكثر ظرفيت براي واردات خودروي برقي ده هزار دستگاه در سال جاري است و در واقع از بين اين يكصد و بيست هزار نفر تنها به ده هزار نفر خودروي برقي تعلق خواهد گرفت خودروهاي برقي عرضه شده شامل چند خودروي چيني و همچنين دو مدل فولكس و آئودي كراس اورر بودند كه البته آنها هم بر طبق عرف خودروهاي وارداتي جديد مونتاژ يا توليد چين هستند اما موضوع اين مطلب آنستكه آيا زير ساخت هاي لازم براي استفاده از اين خودروها در كشور وجود دارد يا خير ؟
در مطالب قبلي در مجله ماشين به موضوع اهميت منابع توليد برق براي خودروهاي تمام برقي پرداختيم در آن مطالب به اين موضوع اشاره شد كه توسعه استفاده از خودروهاي تمام برقي در صورتي به نفع محيط زيست خواهد بود كه توليد الكتريسيته لازم آنها از منابع تجديد پذير همانند نيروگاه هاي آبي ، خورشيدي ، زمين گرمايي يا حداقل اتمي صورت پذيرد و در صورت استفاده از نيروگاه هاي با سوخت فسيلي توسعه خودروهاي برقي در ميان مدت و دراز مدت نفعي براي محيط زيست نخواهد داشت . اكنون بيش از نود درصد توليد الكتريسته در كشور ما متاسفانه توسط همين منابع فسيلي و در نيروگاه هاي حرارتي با سوخت فسيلي صورت مي پذيرد پس از لحاظ زيست محيطي توسعه استفاده از خودروهاي تمام برقي منفعت چنداني براي حفظ محيط زيست و بخصوص گرمايش زمين و سطح آلايندگي هوا ندارد اما حال اگر فرض را بر اين بگذاريم كه هدف قانونگذار از توسعه استفاده از خودروهاي الكتريكي نه اهداف زيست محيطي بلكه كاهش مصرف بنزين در كشور بوده است در مرحله بعد با اين سوال روبرو مي شويم كه آيا زير ساخت هاي كشور داراي ظرفيت مناسب براي استفاده از خودروهاي تمام برقي مي باشند ؟ در ذيل به اختصار به مهمترين متغييرهاي تاثيرگذار بر استفاده و سودمندي از خودروهاي تمام برقي مي پردازيم ؛
١ . ايستگاه هاي شارژ شهري
يكي از مهمترين متغييرهاي تاثير گذار بر خودروهاي تمام برقي تعداد و پراكندگي ايستگاه هاي شارژ شهري يا ايستگاه هاي عمومي شارژ خودرو هاي برقي است كه در واقع نقش همان جايگاه هاي بنزين را براي خودروهاي بنزيني بازي مي كند در حال حاضر تنها ايستگاه هاي قابل بهره برداري شارژ عمومي براي خودروهاي برقي در شهر تهران قرار دارد و تعداد اين ايستگاه ها به تعداد انگشتان يك دست هم نيست و از لحاظ ظرفيت و از لحاظ پراكندگي نمي توانند به هيچ عنوان نظر مصرف كنندگان خودروهاي برقي را جلب نمايند در واقع اين چند ايستگاه بصورت محدود براي اجراي پايلوت طرح توسعه استفاده از خودروهاي برقي ساخته شده اند و جوابگوي همين ده هزار خودروي برقي كه قرار است به بازار عرضه شوند هم نخواهند بود .
٢.ايستگاه هاي شارژ بين شهري
در حالي كه در كشورهاي كه توسعه استفاده از خودروهاي تمام برقي را در دستور كار خود قرارداده اند شاهد توسعه روزانه ايستگاه هاي شارژ شهري و بين شهري هستيم در كشور ما هنوز هيچ ايستگاه شارژ بين شهري براي خودروهاي برقي احداث نشده است در اين صورت استفاده از خودروهاي برقي محدود به استفاده در كلان شهر تهران خواهد بود و در بهترين حالت خريداران خودروهاي برقي با توجه به بيشترين برد خودروهاي برقي مي توانند تا شهرهاي شمالي كشور ( مازندارن و گيلان ) يا استان هاي جنوبي تهران مانند قزوين و كاشان تردد نمايند .
٣ . مشكلات تامين الكتريسيته در شبكه برق سراسري
با وجود داشتن توانايي ساخت نيروگاه هاي توليد برق اما بدليل عدم سرمايه گذاري در ساخت نيروگاه در طول دو دهه گذشته هر سال شاهد افزايش ناطرازي در توليد و مصرف برق هستيم بخصوص اين وضعيت در تابستان تشديد مي شود. همچنين در زمستان نيز كمبود گاز و ناطرازي گازي سبب از كار افتادن نيروگاه هاي حرارتي توليد برق با استفاده از گاز طبيعي مي شود كه در نتيجه منجر به كاهش توليد برق در شبكه سراسري مي شود با اين وضعيت ورود هزاران دستگاه خودروي تمام برقي به بازار و استفاده آنها از شبكه برق سراسري مي تواند فشار بر اين شبكه را افزايش و سبب بيشتر شدن افت شبكه و در نتيجه خاموشي ها شود . آيا مسئولين در مورد عواقب ورود خودروهاي برقي، تدابير لازم براي افزايش توليد برق را انديشيده اند يا اينكه ورود خودروهاي تمام برقي فعلا به همين ده هزار دستگاه محدود خواهد شد ؟
٤. ضعف در اطلاع رساني
يكي از مشكلات اساسي در توسعه استفاده از خودروهاي تمام برقي ضعف در اطلاع رساني در مورد اين نوع از خودروها است به نظر مي آيد تقريبا اكثريت مصرف كنندگان اطلاعات مناسبي درباره كارايي و مزيت هاي اصلي خودروهاي برقي ندارند و بيشتر افراد تنها به اميد كسب سود و بدليل قيمت پايين خودروهاي برقي وارداتي نسبت به خودروهاي بنزيني به دليل پايين بودن تعرفه گمركي و بطور کلی مزیت قیمتی آنها ، اقدام به ثبت درخواست خريد خودروهاي برقي كرده اند .
٥. خدمات پس از فروش
عرضه خودروهاي تمام برقي نيازمند شبكه مجزا و آموزش ديده خدمات پس از فروش است كه داراي كارشناسان و تكنسين هاي دوره ديده جهت تعمير و نگهداري اين نوع خودروها باشند حال بايد ديد آيا شركت هاي وارد كننده خودروهاي برقي توانايي و نيروي انساني لازم جهت ارائه اين خدمات پس از فروش را دارند يا فقط در مرحله اول اقدام به واردات خودروهاي برقي آنهم بطور غير مستقيم از طريق بازار چين كرده اند و هنوز تدابير اساسي براي خدمات پس از فروش اين خودروها انديشيده نشده است .
حال بايد ديد كه ضعف در اين متغيير هاي نامبرده شده تا چه حد مي تواند در موفقيت يا عدم موفقيت خودروهاي برقي در بازار و در نگاه مصرف كنندگان تاثير بگذارد ؟ پاسخي كه قطعا بعد از گذشت حداقل شش ماه تا يكسال از عرضه خودروهاي تمام برقي به بازار و استفاده روزانه از آنها دريافت خواهيم كرد.
