برقي ، پلاگين هايبريدي يا هايبريدي، كداميك گزينه مناسب تري براي كشور ما هستند ؟
نوشته ؛ كامران طالبي فرد ، دكتري بازاريابي – تحقيقات بازار
در طول سال جاري بخصوص چند ماه گذشته نهضت توجه به ساخت و توليد و مونتاژ خودروهاي برقي شدت گرفته است اخيرا هم در نمايشگاه پنجم خودرو تهران كه در بهمن ماه گذشته برگزار شد در يك تفاهمنامه مشترك كه به امضاي خودروسازان بزرگ كشور يعني ايران خودرو ، سايپا ، مديران خودرو ، كرمان موتور و گروه بهمن رسيد اين شركت ها متعهد به سرمايه گذاري براي توسعه و ايجاد جايگاه هاي شارژ شهري خودرؤهاي برقي شدند با توجه اين موضوع و مطالب عنوان شده در همين خصوص در شماره هاي قبل مجله ماشین، در اين مطلب به اين موضوع مي پردازيم كه اصولا براي عبور از گزينه خودرؤهاي با موتور درونسوز به خودروهاي با سوخت جايگزين، مناسب ترين گزينه براي شرايط كشور ما كدام گزينه است ؟ خودروهاي هايبريدي ، خودروهاي پلاگين هايبريدي و يا خودروهاي تمام برقي.
هر چند اين روزها تمركز اصلي وزارت صمت و ساير نهاد ها بر توسعه توليد ، مونتاژ و واردات خودروهاي برقي EV است اما توسعه استفاده از اين خودروها بشرطي مي تواند بر آلودگي ها و كاهش آن موثر باشد كه منابع اصلي توليد الكتريسيته ، منابع تجديد پذير باشد يعني مثلا نيروگاه هاي بادي ، آبي ، زمين گرمايي ، سلول هاي خورشيدي و يا حداقل نيروگاه هاي اتمي، اما در صورتي كه منابع توليد الكتريسيته ما منابع سوخت هاي فسيلي از جمله گاز طبيعي ، مازوت و نفت باشد قطعا صرف توسعه استفاده از خودروهاي برقي كمك چنداني به رفع معضل آلودگي هوا نمي كند و فقط باعث جابجايي منابع آلودگي از نقطه اي به نقطه ديگر مي شود. مشكل در كمبود برق توليدي در زمان هاي پيك مصرف بخصوص فصل تابستان كه قطعا با اضافه شدن حجم سنگين مصرف خودروهاي تمام برقي بر شبكه برق كشور سبب بوجود آمدن معضلات بسيار بيشتري خواهد شد . اين در حالي است كه هم اكنون هم شبكه برق رساني كشور در مقاطي با كمبود مواجه است . لذا توسعه استفاده از خودروهاي تمام الكتريكي شايد بهترين راهكار براي كشورهاي توسعه يافته اي باشد كه بيشترين حجم برق مصرفی آنها توسط منابع تجديد پذير توليد مي شود .
دومين آلترناتيو خودروهاي بنزيني خودروهاي هايبريدي است .در خودروهاي هايبريدي HEV ، موتور بنزيني بعنوان ژنراتور عمل كرده و الكتريسيته مورد نياز براي شارژ باطري هاي هاي خودروهاي هايبريدي را تامين مي كند . هرچند حجم مصرف بنزين و ميزان آلايندگي خودروهاي هايبريدي نسبت به خودروهاي بنزيني بسيار كمتر است اما عموما عملكرد ضعيف تر فني نسبت به خودروهاي بنزيني و همچنين وابستگي كامل به بنزين همانند خودروهاي بنزيني سبب شده تا امروزه كم كم شاهد كمرنگ شدن نقش خودروهاي هايبريدي در بازار جهاني خودرو باشيم .
اما خودروهاي پلاگين هايبريدي PHEV علاوه بر استفاده از موتور بنزيني براي شارژ باطري هاي خود مي توانند همانند خودروهاي تمام برقي با الكتريسيته شهري هم باطري هايشان را شارژ نمايند اين موضوع چندين نکته مثبت دارد ، اول حجم مصرف بنزين كمتر و آلودگي هوا كمتر نسبت به خودروهاي هايبريدي است ، دوم قطع وابستگي دائمي به بنزين بعنوان منبع تامين انرژي است و در نهايت شتاب و عملكرد فني بهتر آنها نسبت به خودروهاي هايبريدي است . تمام خودروهاي پلاگين هايبريدي داراي AER يا قابليت حركتي تمام برقي All electric range هستند كه باعث مي شود مسافت قابل تردد را در ترافيك شهري را فقط با استفاده از انرژي الكتريسيته و بدون استفاده از شارژ باطري با موتور بنزيني طي نمايند . عمده ترين دليل اين موضوع حجم بيشتر باطري ها آنها نسبت به خودروهاي هايبريدي و همچنين تكنولوژي مدرن تر آنها نسبت به خودروهاي هايبريدي است. هرچند خودروهاي پلاگين هايبريدي داراي سامانه AER هستند تا در ترافيك شهري بصورت تمام برقي به پيمايش بپردازند اما درصورت در دسترس نبودن ايستگاه هاي شارژ سريع شهري و يا حتي نبود امكان شارژ در پاركينگ هاي خانگي يا محل كار اين خودروها قابليت آنرا دارند تا همانند خودروهاي هايبريدي تنها با استفاده از دريافت شارژ الکتریسیته از موتور بنزيني خود اقدام به حركت نمايند .اين قابليت باعث مي شود كه آنها وابستگي كامل به برق شهري نداشته باشند و از طرفي ديگر در صورت شارژ با دستگاه هاي شارژ سريع شهري يا آدابتورهاي شارژ خانگي قابليت را اين دارند كه بطور كامل نيز با انرژي الكتريكي تامين شده توسط برق شهري حركت نمايند . در واقع اين انعطاف پذيري خودروهاي پلاگين هايبريدي مهمترين ويژگي آنها است كه از يك طرف مي توانند همانند يك خودروي هايبريدي مورد استفاده قرار گيرند و از طرف ديگر مي توانند همانند يك خودروي تمام برقي هم استفاده شوند .
به نظر مي آيد با توجه به توضيحات فوق براي شرايط فعلي كشور ما با توجه به نبود زير ساخت هاي شارژ سريع عمومي در شهرها و همچنين توليد حجم اصلي برق کشور از منابع فسيلي ، بهترين گزينه در كوتاه مدت و ميان مدت قطعا خودروهاي پلاگين هايبريدي می باشند و شايد سپس در آينده بلند مدت در صورت توسعه توليد برق از منابع تجديد پذير، خودروهاي برقي بتوانند گزينه مناسب تري براي بازار خودروي كشور باشند.
